PRZEDSZKOLE W JEMIELNICY

IDEA

Głównym złożeniem projektowym dla budynku przedszkola i żłobka w Jemielnicy, było stworzenie obiektu w pełni odpowiadającego wymaganiom stawianym przez zamawiającego oraz przyszłych użytkowników. Odpowiednie rozplanowanie schematu funkcjonalnego z uwzględnieniem stron świata, powiązań pomiędzy poszczególnymi blokami funkcjonalnymi oraz szeroko pojętym komfortem użytkowania były kluczowe dla przyjętych rozwiązań. Układ funkcjonalny obiektu podporządkowany jest lokalizacji sal przedszkolnych oraz sali żłobka tak aby miały one optymalne nasłonecznienie oraz możliwość bezpośredniego wyjścia na zewnętrzne place zabaw. Pod względem wizualnym główną ideą projektu było stworzenie budynku o prostej i jednocześnie ciekawej bryle, powiązanego optycznie z jego częścią zewnętrzną i z wykorzystaniem naturalnych materiałów. W tym celu zastosowano „żywe”, zielone ściany, duże przeszklenia od strony południowej i południowo-wschodniej, łamacze światła oraz rozwiązania materiałowe w naturalnej kolorystyce. Założenia te wpisują się we wzorzec przedszkoli skandynawskich, który do pewnego stopnia starano się zaimplementować – po ich odpowiedniej reinterpretacji. W bezpośrednim sąsiedztwie budynku zaproponowano miejsca różnorodnej aktywności, co ma na celu zachęcenie dzieci oraz ich opiekunów do spędzania czasu na „świeżym powietrzu” bez względu na porę roku. Takie podejście nie tylko wpływa na budowanie odporności zdrowotnej dzieci, ale także uczy je od najmłodszych lat dbałości o środowisko naturalne, konieczności opieki nad przyrodą oraz wzajemnej współpracy i odpowiedzialności, gdyż zabawy poza zamkniętą przestrzenią wymagają większej uważności i zaangażowania wszystkich zmysłów.

ZAGOSPODAROWANIE TERENU

Budynek przedszkola zlokalizowano centralnie na działce 2937. Od strony południowo-zachodniej przewidziano główne wejście i wjazd na teren, który prowadzi bezpośrednio na ogólnodostępny parking mieszczący 20 miejsc postojowych, w tym 2 miejsca przystosowane dla osób niepełnosprawnych oraz miejsce dostaw. W zachodniej części działki zaprojektowano podziemny zbiornik przeciwpożarowy o pojemności 225 m3, wykonany z prefabrykowanych elementów betonowych. W południowo-wschodnim fragmencie działki przewidziano miejsce na place zabaw bezpośrednio powiązane z salami pobytowymi dzieci, natomiast w części północnej, na działce o numerze ewidencyjnym 2935, zaprojektowano wspólne dla całego przedszkola i żłobka tereny rekreacyjno-edukacyjne. Obszar przy salach pobytu dzieci oraz zewnętrzne zieleńce zostały ogrodzone, z możliwością przejścia furtkami zaprojektowanymi w częściach północno-zachodniej i południowo-zachodniej. Każda z sal posiada bezpośrednie wyjście na urządzony teren zielony z placami zabaw. Plac zabaw dla żłobka został oddzielony od pozostałych żywopłotem, z możliwością przejścia furtką. Wyposażenie dostosowane jest do możliwości ruchowych młodszych dzieci i obejmuje huśtawki na sprężynach, piaskownicę, sferyczne siedziska i zestaw zabawek w formie pociągu, składający się z wielu elementów stymulujących rozwój ruchowy dzieci. Urządzenie placów zabaw dla grup przedszkolnych dobrano tak, by odpowiadało umiejętnościom dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Składają się na nie m.in. różnego typu huśtawki, urządzenia linowe do wspinania, piaskownice i zjeżdżalnie. W projekcie zagospodarowania uwzględniono także potrzeby osób poruszających się na wóźkach inwalidzkich, przewidując dla nich specjalną huśtawkę. Dla każdej z pięciu grup zaprojektowano osobne miejsce do prowadzenia zajęć na „świeżym powietrzu”, wyposażone w tablicę oraz siedziska. Nawierzchnie wszystkich placów zabaw zaprojektowano z antypoślizgowej, bezpiecznej nawierzchni gumowej typu EPDM. Dla łatwiejszego rozróżnienia wizualnego, każda z grup ma przydzielony inny kolor wiodący, który uwidoczniony jest także w nawierzchni. Wzdłuż północnej granicy działki numer 2937 zaprojektowano małe szklarnie, w których dzieci będą mogły samodzielnie uprawiać rośliny, łącząc naukę z zabawą. Północna część terenu opracowania (działka 2935) została podzielona na dwa obszary o zróżnicowanej funkcji. Pierwsza, zlokalizowana bliżej budynku przedszkola i żłóbka, ma charakter edukacyjny, z odpowiednim wyposażeniem oraz zapewnia możliwość przeprowadzenia zajęć na świeżym powietrzu. W części oddalonej od projektowanego budynku przewidziano teren rekreacji ruchowej. Znajdują się tam nasypy ziemne tworzące niewielkie wzniesienia, na których dzieci mogą bawić się bezpiecznie i kreatywnie, aktywnie spędzając czas. Dodatkowo program został wzbogacony o kilka elementów wyposażenia wspomagających rozwój umiejętności motorycznych dzieci. Wzdłuż granic działek, w bezpośrednim sąsiedztwie obszarów placów zabaw i terenów rekreacyjnych, zaplanowano ogrodzenie i nasadzenia zieleni zimozielonej, które będą w przyszłości tworzyć wizualną i akustyczną barierę pomiędzy terenem przedszkola a otoczeniem. Istniejąca obecnie na terenie zieleń wysoka, z wyjątkiem 7 drzew, przeznaczona jest do zachowania. Dodatkowo zaplanowano nowe nasadzenia na obszarze całego terenu objętego opracowaniem.

STRUKTURA PRZESTRZENNA

Projektowany budynek przedszkola zlokalizowano na działce o numerze ewidencyjnym 2937. Wjazd i wejście piesze na teren opracowania zlokalizowano od strony ulicy Długiej, w części południowo-zachodniej. Wejście główne do obiektu znajduje się od strony zachodniej. Dodatkowo zaprojektowano kilka wejść bocznych i technicznych oraz bezpośrednie wyjścia na zaprojektowany teren zabaw z każdej sali przedszkolnej, z sali żłobka oraz z komunikacji ogólnej. Każda sala została wyposażona w zadaszony taras o powierzchni od 17 do 33 m2, dzięki czemu dzieci mogą przebywać na zewnątrz również w czasie deszczu. Taka forma rozwiązania elewacji sal przedszkolnych chroni je przed nadmierną penetracją światła słonecznego i przegrzaniem. Budynek zaprojektowano jako parterowy, wpisując go harmonijnie w pobliskie otoczenie. We fragmencie mieszczącym salę wielofunkcyjną bryłę zróżnicowano wysokościowo przez wysunięcie dachu pulpitowego, który wyraźnie odznacza się ponad poziomem pozostałej części budynku. Zabieg ten ma podłoże tak architektoniczne, jak i funkcjonalne – wyższy sufit pozwala na podwieszenie elementów scenografii lub oświetlenia, zapewniając jednocześnie dodatkowe, naturalne doświetlenie sali. Parterowa bryła budynku jest rozłożysta i nie stawia barier ani młodym użytkownikom, ani osobom z niepełnosprawnościami ruchowymi. Takie kreowanie przestrzeni pozwoliło uzyskać czytelny układ funkcjonalny i dobre strefowanie, z uwzględnieniem możliwie jak najmniejszej uciążliwości dostaw dla bloku żywieniowego, odbioru odpadów itp. Centralnym miejscem budynku jest wewnętrzny dziedziniec, z trzech stron otoczony głównym korytarzem. Dziedziniec przylega wzdłuż jednego boku do jadalni, która pełni także rolę sali wielofunkcyjnej. To wewnętrzne patio zapewnia doświetlenie komunikacji, umożliwia lepsze przewietrzanie budynku, pozwala na szybsze przemieszczenie się pomiędzy oddalonymi pomieszczeniami oraz wprowadza do wnętrza zieleń. Korytarz w części prowadzącej do poszczególnych sal przedszkolnych dodatkowo doświetlono od góry świetlikami dachowymi, by stworzyć wrażenie przestrzenności i uniknąć problemu z brakiem światła dziennego w miejscach, gdzie mogą samodzielnie poruszać się dzieci. Doświetlenie górą zaprojektowano także dla pomieszczeń bloku żywieniowego.

UKŁAD FUNKCJONALNY

Układ funkcjonalny został podzielony na sześć stref, zgodnie z wytycznymi zamawiającego. Strefa administracyjno-socjalna zlokalizowana została w części zachodniej, najbliżej wejścia głównego do obiektu. Dzięki temu jest łatwo dostępna dla większej liczby użytkowników, także rodziców, i nie generuje dodatkowego ruchu w części przeznaczonej na sale przedszkolne. Strefa pomieszczeń wspólnych, takich jak wózkarnia, sala wielofunkcyjna czy jadalnia została zlokalizowane blisko wejścia, przy czym sama jadalnia w części centralnej budynku, by ułatwić dojście z każdej z sal przedszkolnych. Centralne miejsce w budynku zajmuje wewnętrzny dziedziniec, doświetlając komunikację, jadanię i salę logopedy, zlokalizowane wzłuż jego północnej ściany. Strefę żłobka, wraz z pokojem pielęgniarki i kuchnią mleczną umieszczono w części południowo-zachodniej. Kuchnia mleczna posiada dodatkowo bezpośrednie wyjście na zewnątrz, natomiast sala zabaw i sala niemowląt połączone są z zewnętrznym placem zabaw zadaszonym tarasem. Wzdłuż ściany wschodniej budynku umieszczono pięć jednakowych bloków przedszkolnych, z węzłem sanitarnym i pomieszczeniem pomocnicznym oraz salą przedszkolną, z bezpośrednim wyjściem na taras i plac zabaw. Wejścia do szatni poszczególnych grup nie są oddzielone od komunikacji ogólnej drzwiami, by ułatwić poruszanie się i nie generować niepotrzebnych ograniczeń przestrzennych. W ten sposób dzieci mają okazję do inetrakcji w ramach rożnych grup, a sama szatnia działa jak śluza przed rozejściem do poszczególnych sal przedszkolnych. Pomieszczenia o najmniej rygorystycznych wymaganiach naświetlenia światłem dziennym – blok żywieniowy oraz pomieszczenia gospodarcze i techniczne, zblokowano w jedną strefę i umieszczono od strony północnej. Dla wymagających tego funkcji (odpady zbiorcze, przedmagazyn) przewidziano niezależny dostęp z zewnątrz. Dodatkowo, blok żywieniowy umiejscowiono blisko jadalni, która może otworzyć się na dziedziniec. Taki układ umożliwia wykorzystywanie tych przestrzeni także poza godzinami pracy przedszkola i żłobka, w celu organizacji różnych wydarzeń lokalnych.

ROZWIĄZANIA TECHNOLOGICZNE I MATERIAŁOWE

Budynek zaprojektowano w technologii tradycyjnej murowanej, celem zapewnienia lepszej izolacyjności termicznej i akustycznej oraz zmniejszenia kosztów budowy, zdecydowano się na zastosowanie bloczków wapienno – piaskowych typu Silka. Ściany zewnętrzne trójwarstwowe, wykonczone gładkim tynkiem elewacyjnym w kolorze zlamanej bieli (RAL 9001), a miejscami okładziną drewnopodobną w formie paneli montowanych na podkonstrukcji aluminiowej. Oba narożniki budynku po stronie zachodniej zaprojektowano w formie zielonych ścian. Rozwiązanie to ma wiele zalet, poczynając od tych ekologicznych i ekonomicznych: zielone ściany doskonale izolują termicznie, zmniejszając wahania temperatur chronią przed utratą ciepła zimą oraz nadmiernym przegrzaniem latem. Cecha ta ma szczególne znaczenie przy klimatyzowaniu i wentylowaniu pomieszczeń takich jak kuchnia czy kotłownia, dlatego miejsce wykorzystania tego rozwiązania w budynku nie jest przypadkowe. Kolejną zaletą jest oszczędność wody. Zielone ściany magazynują ją w zbiornikach na dole ściany, skąd dalej trafia ona do kanalizacji i jest ponownie wykorzystana do nawodnienia i odżywienia roślin (system hydroponiczny). Nie tylko odciąża to kanalizację, która przyjmuje mniej wody opadowej, ale także zapewnia łatwe utrzymanie zielonej ściany, która przy użyciu wody opadowej sama się nawadnia. Niewątpliwą zaletą zielonych ścian jest także ich estetyczny wygląd, który doskonale wpisuje się w przyjętą ideę projektową stworzenia obiektu harmonizującego z naturą i niosącego proekologiczne przesłanie dla użytkowników i przechodniów. Ściany wewnętrzne nośne i działowe zaprojektowano w jednakowej technologii jak ściany zewnętrzne. W miejscach, gdzie konstrukcja wymaga wzmocnienia zastosowano monolityczne trzpienie żelbetowe. Stropodach zaprojektowano jako gęstożebrowy z wykorzystaniem systemu MIRo o rozpiętości do 9m. Ślusarkę okienną i drzwiową zaprojektowano z profili aluminiowych w kolorze szarym. Szkło niskoemisyjne, o wysokich parametrach izolacyjnych, z powłoką chroniącą przed nadmiernym promieniowaniem. Okna zaprojektowano jako uchylne. Elementem charakterystycznym są zaproponowane na ścianie przy wejściu głównym grafiki. W projekcie wykorzystano symbole poglądowo, jako wskazanie pewnego kierunku graficznego. Zamierzeniem projektanta byłoby natomiast użycie prac lokalnych artystów, by uaktywnić społeczność miasteczka przy powstawaniu projektu i tworzyć więź z nowym miejscem, o tak istotnej funkcji. Z uwagi na wymóg zastosowania w obiekcie rozwiązań proekologicznych, poza zielonymi ścianami, zaprojektowano również rurowe kolektory słoneczne na dachu. Rozmieszczone zostały w kierunku południowym, w dwóch grupach, po 6 kolektorów w każdej i nachylone pod kątem 40 stopni, co jest najbardziej efektywnym kątem dla tego rejonu Polski. Energia uzyskana ze słońca może być wykorzystywana do podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Ogrzewanie i wentylację zaplanowano przy użyciu pompy ciepła z rekuperacją, umieszczonej w pomieszczeniu kotłowni, zgodnie ze wskazaniem zamawiającego. Dodatkowo całe oświetlenie zaprojektowane w budynku przewidziano jako energooszczędne, oparte na żarówkach typu LED. Natężenie i barwa światła dostosowane do przeznaczenia pomieszczeń oraz ich użytkowników.