KOŚCIÓŁ
Koncepcja konkursowa kościoła na osiedlu Nowe Żerniki we Wrocławiu.
Projekt: 2016.
Autorzy: Weronika Kurdziałek, Marek Ostrowski, Mateusz Słoboda.
Koncepcja zagospodarowania terenu
Projektowany budynek kościoła zlokalizowano centralnie na działce stanowiącej obszar wydzielenia B, zgodnie z zapisami obowiązującego Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego dla tego terenu. Obszar zabudowy ograniczony został do zakresu wskazanego w załączniku nr 2 do regulaminu konkursu. Zagospodarowanie terenu obejmuje kilka elementów, które stanowią spójną całość z projektowanymi bryłami kościoła i plebanii. Centralne usytuowanie obiektu kościoła podkreśla jego znaczenie i w czytelny sposób zamyka główną oś kompozycyjną założenia urbanistycznego osiedla “Europejskiej Stolicy Kultury Nowe Żerniki”.
Projektowana bryła kościoła otwiera się na trzy strony, dzięki czemu w naturalny sposób łączy się ze Strefą Kultury i Edukacji, które sąsiadują bezpośrednio z terenem kościoła. Na zagospodarowanie terenu składa się utwardzona droga procesyjna wokół świątyni o szerokości 3m, która łączy przestrzenie przed wejściem głównym i wejściami bocznymi do budynku kościoła. W części północnej droga prowadzi pomiędzy kościołem a plebanią, którą zlokalizowano w południowej części działki. Wjazd na działkę dla samochodów wiernych zaplanowano od strony północno – zachodniej, natomiast dojazd do garażu podziemnego w budynku plebanii, od strony południowo – wschodniej. W części zachodniej działki zaprojektowano 23 miejsca postojowe dla wiernych, w tym 5 stanowisk przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych. Pozostałe miejsca parkingowe, w liczbie wynikającej z zapisów MPZP i wytycznych konkursowych, przewidziano po wschodniej stronie terenu, w pasie korytarza komunikacyjnego.
Poziom terenu został nieznacznie zróżnicowany i wyniesiony w południowej części działki na wysokość 45 cm, w związku z podniesieniem poziomu posadzki prezbiterium. Pozwala to dodatkowo wizualnie podkreślić różnicę między sacrum i profanum, także na zewnątrz założenia.
Zewnętrzne oświetlenie obiektu zostało dopasowane do charakteru bryły, wyraźnie podkreślając jej oryginalną formę i dynamikę. Główne oświetlenie zewnętrzne zaplanowano w wertykalnych doświetlenia kościoła, tak aby korespondowało ono ze światłem sączącym się z wnętrza świątyni. Iluminacja zewnętrza ma także za zadanie oświetlenie terenu wokół kościoła.
Rozwiązania funkcjonalne i przestrzenne
Proponowana bryła kościoła ma dynamiczny charakter, a jego forma powstała poprzez zderzenie dwóch przenikających się, geometrycznych brył. Całość kompozycji dopełnia bryła plebanii, utrzymana w podobnej stylistyce. Wieloosiowość założenia głównej bryły wzbogaca formę architektoniczną, nie ujmując jednocześnie powagi głównemu znaczeniu obiektu, jako miejsca kultu i modlitwy. Głównym wyznacznikiem przy projektowaniu rzutu kościoła było, aby po wejściu przez kruchtę oraz wejścia boczne, z każdego punktu świątyni widoczny był ołtarz, umieszczony w kulminacyjnym punkcie styku obu brył. W ten sposób, pomimo nieregularnego rzutu obiektu, uwaga uczestników ceremonii skupiona jest właśnie na ołtarzu. Celem wzmocnienia znaczenia tego co ma miejsce podczas liturgii, jako wykończenia użyto jedynie białego tynku, betonu i ascetycznych dekoracji. Wyposażenie wnętrza uzupełniają proste, drewniane ławki oraz minimalistyczna ornamentyka stacji Drogi Krzyżowej. Niezbędne elementy świątyni: ołtarz, ambona i chrzcielnica – zostały ujęte w podobne ramy stylistyczne, prostych, białych brył. Dopełnieniem kompozycji ołtarza jest prosty, drewniany krzyż stanowiący tło dla chrzcielnicy. Kompozycję wnętrza dopełniają wysokie przeszklenia w ścianach zewnętrznych, przez co ważną rolę w odbiorze przestrzeni odgrywa światło. Ma to znaczenie tak funkcjonalne, jak i metaforyczne. W ramach stacji Drogi Krzyżowej zaprojektowano czternaście punktów świetlnych umieszczonych w posadzce, które zapalają się kolejno wraz ze zmianą stacji. Zabieg ten tworzy nie tylko odpowiedni nastrój wewnątrz kościoła, ale także wprowadza ciekawą grę światła i cienia.
Rozwiązania funkcjonalne przyjęte w budynku kościoła umożliwiają wygodne prowadzenie czynności liturgicznych oraz przed-liturgicznych, zapewniając niezbędne zaplecze dla kapłanów i ministrantów. Odległości pomiędzy elementami niezbędnego wyposażenia prezbiterium zostały zaplanowane w taki sposób, by umożliwić celebransowi oraz służbie swobodne poruszanie się w ich obrębie. Dzięki przenikającym się bryłom tworzącym świątynię, prezbiterium oświetlone jest od góry światłem naturalnym, co dodatkowo podkreśla charakter sacrum tej części.
Przestrzeń dla wiernych, zaprojektowano jako jednonawowa, bez dodatkowych podziałów, co daje poczucie wspólnoty i możliwość aktywnego uczestniczenia w uroczystościach. Umieszczenie ołtarza w najważniejszym miejscu tej przestrzeni silnie podkreśla jej sakralny charakter. Nawa została wyposażona także w nowoczesny, dyskretny system nagłaśniający, który pomaga wiernym w pełni uczestniczyć w liturgii z każdego miejsca świątyni. Wolna przestrzeń przed kruchtą zapewnia miejsce na zwiększenie liczby miejsc siedzących podczas większych uroczystości. Ponadto w bocznej części kościoła, w sąsiedztwie kruchty, zaplanowano konfesjonały, w formie zapewniającej możliwość wyciszenia i izolacji od zgromadzenia, zapewniając penitentom niezbędną dyskrecję.
Kaplica, zaprojektowana za prezbiterium, stanowi miejsce modlitwy indywidualnej w czasie liturgii. Możliwość jej zamknięcia i całkowitego odizolowania od nawy kościoła oraz niezależne wejście, sprawiają, że służy ona kontemplacji także w czasie gdy świątynia jest zamknięta dla wiernych.
Nieodłącznym elementem kościoła jest prospekt organowy. Zlokalizowano go na osi ołtarza, w postaci empory organowej, w tylnej części obiektu. Wielkość empory zapewnia również miejsce dla chóru lub scholi, której śpiew uświetniać ma uroczystości religijne i cotygodniową liturgię.
Budynek plebanii, stanowiący dopełnienie funkcjonalne i kompozycyjne całości założenia, zaprojektowany został na czterech kondygnacjach, w tym jednej podziemnej. Parter mieści pomieszczenia dostępne dla szerszego grona użytkowników: mediatekę oraz trzy salki spotkań. Każda z nich daje możliwość innej aranżacji, dostosowanej do aktualnych potrzeb, natomiast przesuwne ściany pozwalają łączyć je w jedną przestrzeń podczas większych zgromadzeń. Na parterze zaplanowano również pomieszczenie
dla konserwatora. Pierwsze piętro mieści jadalnię dla około 40 osób, kuchnię ze spiżarnią oraz mieszkanie gospodyni. Ostatnia kondygnacja nadziemna przeznaczona jest w całości na pomieszczenia mieszkalne dla proboszcza, dwóch wikariuszy oraz gości. Jest to najbardziej prywatna część obiektu, zaprojektowana tak, by w sposób funkcjonalny i komfortowy służyć jego mieszkańcom. Na kondygnacji podziemnej budynku plebanii przewidziano cztery miejsca postojowe oraz niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania obiektu pomieszczenia techniczne.
